'Iedereen Professor' brengt meer gelijkheid en erkenning
Met Iedereen Professor krijgen universitair docenten en -hoofddocenten het promotierecht. Daarnaast mag iedereen van de vaste academische staf de titel professor voeren en een toga dragen bij academische gelegenheden.

Het cortège tijdens MomenTUm zou volgend jaar zomaar eens flink groter kunnen zijn. Want met Iedereen Professor mag ieder lid van ý’s vaste academische staf zich voortaan professor noemen en mogen ze een toga dragen tijdens academische plechtigheden. En, misschien nog wel belangrijker: krijgen ook universitair docenten het recht om hun promovendi de doctorstitel toe te kennen. “De tijd is er rijp voor.”
Decaan Kees Storm van Applied Physics and Science ý is de grote aanstichter van Iedereen Professor. In zijn intreerede in 2018 betoogde de kersverse hoogleraar al dat er wat zaken moderner en minder hiërarchisch konden binnen de academische wereld. Hij vatte dit samen onder de noemer Iedereen Professor.
Zo zouden volgens Storm alle universitair docenten en universitair hoofddocenten het promotierecht moeten krijgen. Daarnaast verkondigde hij dat alle vaste academische staf zich ‘professor’ zou mogen noemen en dat ze een toga mogen dragen bij officiële academische gelegenheden.
Veel discussie
“Ik plaatste mijn boodschap op Twitter, en daar barstte de discussie los. Ik ben met veel mensen hierover in gesprek gegaan en uiteindelijk pikte De Jonge Akademie van de KNAW het idee op. Zij, en in het bijzonder toenmalig voorzitter Marie-José van Tol, hebben er echt een push aan gegeven. Zij hebben het grote werk gedaan, steun gezocht voor het idee en ervoor gezorgd dat Iedereen Professor bij de Nederlandse universiteiten op de agenda kwam.”

Dat we dit met z’n allen hebben weten te fiksen, maakt me trots.
Kees Storm, decaan Applied Physics and Science ý
Ook aan zijn eigen universiteit wordt Iedereen Professor vanaf 1 november werkelijkheid, zes jaar nadat Storm het idee uitsprak in zijn intreerede. “Ik ben er trots op dat de ý dit gaat doen. De tijd is er rijp voor. En het helpt dat het College van Bestuur sympathiek tegenover het idee staat. Onze rector (Silvia Lenaerts, red.) komt uit Vlaanderen, waar deze regels al gelden. De eerste keer dat ik er met haar over sprak, was ze verbaasd dat we dit niet al deden aan de ý.”
Wat verandert er met Iedereen Professor?
-
Toga en baret
Ook universitair docenten (UD’s) en universitair hoofddocenten (UHD’s) mogen voortaan een toga dragen tijdens academische plechtigheden. Denk daarbij aan de Opening Academisch Jaar, intree- en afscheidsredes, MomenTUm, diploma-uitreikingen en bij de verdediging van proefschriften.
-
Titel professor
Alle UD’s en UHD’s mogen zich voortaan professor noemen. Dit mag in academische ceremonies en in situaties waarin het toevoegen van de titel professor recht doet aan de expertise van de onderzoeker in kwestie. Denk aan aanvragen voor internationale onderzoekbeurzen, op internationale conferenties, of in een expertrol in de media.
-
Promotierecht
UD’s en UHD’s mogen optreden als eerste promotor van hun promovendus. Aan de toekenning van het zogeheten ius promovendi zijn voorwaarden verbonden, zoals het als inhoudelijk deskundige tot aan het proefschrift hebben begeleid van minstens één promovendus, en het behalen van een supervisiekwalificatie. Een belangrijk verschil is dat het onder de nieuwe voorwaarden zelfs mogelijk is voor een UD om als eerste promotor op te treden voor de eerste promovendus die ze begeleiden.
De toga als life event
Storm kan zich nog goed herinneren dat hij voor het eerst een toga mocht dragen toen hij hoogleraar werd. “Het lijkt puur cosmetisch, maar het betekent echt wel wat. Het is een groot life event voor veel wetenschappers.”

Met een toga presenteer je je als expert op je vakgebied. Dat kun je ook zijn als je nog geen hoogleraar bent.
Kees Storm, decaan Applied Physics and Science ý
“Een toga is niet zoals de hermelijnen mantel van de koning. Het dragen ervan zet je niet apart, maar laat juist zien dat je bij een groep hoort. Het is een uniform dat mensen gelijk maakt. Met het dragen van een toga vertegenwoordig je de universiteit, een traditie en waarde. Je presenteert je erin als drager van betrouwbare kennis, als expert op je vakgebied. Dat kun je ook zijn als je nog geen hoogleraar bent.”
De titel
Storm denkt dat de titel professor ervoor zorgt dat de buitenwereld de expertise van onze wetenschappers beter ziet. “Het geeft jonge wetenschappers extra kansen om zich te profileren in bijvoorbeeld praatshows op TV, denkt Storm. “De media willen graag spreken met iemand die prof. voor zijn of haar naam heeft, want dat straalt autoriteit en kennis uit.”
“Dat hoeft niet altijd een grijze meneer te zijn die vertelt wat hij in zestig jaar onderzoek heeft ontdekt. Natuurlijk ben ik daar kort door de bocht, maar jonge wetenschappers kunnen de belangrijke boodschappen van de wetenschap - bijvoorbeeld rond de klimaat- en energietransitie – ook, en ik denk vaak beter, overbrengen op de jongere generatie. Dat die jongere generatie vaker herkenbare rolmodellen ziet en hoort lijkt mij ook een hele positieve ontwikkeling”
Internationale context
HRM-beleidsadviseur Julma Braat, betrokken bij de invoering van Iedereen Professor, zegt dat vooral in internationale context de titel professor mogen voeren van belang is. “Omdat internationaal andere gebruiken gelden, kan een UD door de Engelse term assistant professor onervarener overkomen dan een collega uit een ander land die zich professor mag noemen."
“We willen dat de aanspreektitel professor een soort containerbegrip wordt voor onze vaste academische staf, net zoals dat in het buitenland het geval is. Met deze maatregel kunnen we het internationale speelveld gelijktrekken, want het onderscheid dat we hanteerden, verdwijnt hiermee.”

We willen dat de titel ‘professor’ een containerbegrip wordt voor al onze vaste academische staf.
HRM-beleidsadviseur Julma Braat
Promotierecht – ius promovendi
Het recht om de doctorstitel toe te kennen aan een promovendus was aan onze universiteit voorbehouden aan hoogleraren. Sinds een aantal jaren kan aan universitair hoofddocenten, onder bepaalde voorwaarden, ook dit recht verleend worden.
Dat betekende in de praktijk dat je als universitair docent vier jaar lang intensief een promovendus kon hebben begeleid, zonder daar aan het eind van de rit de credits voor te krijgen. Want het is de hoogleraar die in de commissievergadering bij de verdediging de kandidaat voordraagt. Het is de hoogleraar die het laudatio op het eind uitspreekt (hoewel dat bij veel promoties al de daadwerkelijke begeleider is), en het is de hoogleraar die de felbegeerde bul mag uitreiken.
Universitair docenten doen vaak het meeste werk bij een promotie, maar krijgen daar niet de erkenning voor.
Kees Storm, decaan Applied Physics and Science ý
Storm: “Ik hoor van UD’s dat ze vooral dit promotierecht heel belangrijk vinden. Zij doen vaak het meeste werk, maar krijgen daar niet de erkenning voor.”
“Je kunt wel zeggen ‘het is niet meer dan een handje geven en een kokertje overhandigen, wat maakt dat nou uit?’, maar het is de afsluiting van een heel belangrijke fase in iemands opleiding. Het is het einde van een reis die je met de promovendus hebt gemaakt. Dat moet je dan ook zelf kunnen afsluiten door ze met de doctorstitel te bekleden.”

Hoe verder
De Universiteitsraad heeft eind september een positief advies afgegeven op Iedereen Professor. Na het definitief besluit van het College van Bestuur, zal Iedereen Professor naar verwachting vanaf 1 november ingaan aan onze universiteit.
Beleidsadviseur Braat zegt dat de universiteit niet proactief gaat kijken welke UD’s in aanmerking komen voor het promotierecht. “De universitair docent moet zelf het initiatief nemen en het online formulier daarvoor invullen. Daarmee gaan ze naar hun decaan en – wanneer die akkoord is – legt die het voor aan het ý-brede College voor Promoties. Dat college beoordeelt of de UD voldoet aan de .”
Decaan Kees Storm kan niet wachten tot het zover is: “Zodra het mag, stuur ik het formulier naar alle principal investigators aan mijn faculteit die voor het ius promovendi in aanmerking komen.”
Tip voor beginnende togadragers
Storm heeft ten slotte nog een tip voor zijn collega’s die straks voor het eerst een toga mogen dragen: “Trek er geen jasje onder aan. Ik maakte die beginnersfout en liep de eerste keer badend in het zweet rond in mijn toga.”
Geschreven door
Meer over onze strategie


