Renovatieverkenner

Research project

Renovatieverkenner

Duration

January 2022 - March 2026

Partners

EIRES

Built Environment

Project Manager

Lisanne C. Havinga

Paul Desmedt

De Renovatieverkenner

De Renovatieverkenner is een rekenmodel voor woningverduurzaming dat wordt ontwikkeld in opdracht van de overheid. Het doel van De Renovatieverkenner is om een onafhankelijke meetlat te zijn waarmee verduurzamingsmaatregelen van woningen met elkaar kunnen worden vergeleken. Voor elke woning¹ rekent De Renovatieverkenner uit wat het effect zou zijn van het isoleren van je dak, vloer, muur, glas, maar ook van het installeren van een warmtepomp, ventilatiesysteem of nieuwe radiatoren, of het nemen van zonnepanelen of een zonneboiler. Ook rekent De Renovatieverkenner alle combinaties van maatregelen door, zodat je inzicht krijgt in de opgetelde effecten. Voor deze 鈥榩akketten鈥� van maatregelen rekent De Renovatieverkenner niet alleen uit wat het kost en hoeveel energie het bespaart, maar wordt ook gerekend aan het te verwachten comfort in de zomer en in de winter, de gezondheid van het binnenklimaat, de CO₂-uitstoot, belasting van het elektriciteitsnet en meer. De Renovatieverkenner helpt vervolgens met het vinden van de beste 鈥� 鈥榦ptimale鈥� 鈥� pakketten maatregelen, afhankelijk van de voorkeuren. Vragen die je bijvoorbeeld aan de De Renovatieverkenner kan stellen:

Wat is het optimale pakket van verduurzamingsmaatregelen om met een zo laag mogelijke investering mijn woning klaar te maken voor een warmtepomp?
Welk pakket heeft de beste terugverdientijd?
Hoeveel extra kost het om voor een hoger comfortniveau te gaan?

¹Initieel wordt De Renovatieverkenner ontwikkeld voor rijwoningen en appartementen uit 1945-1990.

De toepassingen

Zowel particuliere woningeigenaren als woningcorporaties kunnen deze rekenmodellen gebruiken, maar ook andere partijen kunnen ze inzetten. Zo kan een aannemer de resultaten gebruiken om hun productaanbod te verbeteren en kan een gemeente de resultaten gebruiken als onderdeel van besluitvorming voor het toekomstige energiesysteem van wijken. De rekenmodellen worden beschikbaar voor iedereen die ze zou willen gebruiken. Zo kan elk bedrijf dat zich bezighoudt met de verduurzaming van woningen straks dit model gaan gebruiken. Ook wordt de code van het rekenmodel en de onderzoeken die ten grondslag liggen aan het model openbaar gemaakt.

STATUS VAN DE ONTWIKKELING

De ontwikkeling van De Renovatieverkenner is gestart in 2022 en wordt afgerond begin 2026. In de eerste fase (tot eind 2023) leggen we een solide basis voor de modellen. Daarvoor wordt wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de modelleerkeuzes: Hoe meten we bepaalde prestaties, zoals zomercomfort? Welke input data is beschikbaar en welke aspecten hebben de grootste invloed op de prestaties? Op welk detailniveau moeten we modelleren, bijvoorbeeld als het gaat over het modelleren van een warmtepomp of de luchtstromingen in een woning? In 2024 verschuift de focus naar het ontwikkelen van optimalisaties en het ontwikkelen van de methode voor het grootschalig toepassen van de rekenmodellen op de woningvoorraad, beginnend bij rijwoningen en appartementen gebouwd tussen 1945 en 1990.

Our Research Themes

Modelleerkeuzes

De term 鈥榝it-for-purpose modelling鈥� staat centraal in de ontwikkeling van de modellen. Zo kan je kiezen voor zeer gedetailleerde modellen die de fysische mechanismen goed kunnen benaderen. Deze modellen hebben echter ook een hoge mate van input-data nodig welke vaak niet beschikbaar is, wat leidt tot onzekerheid. Het vinden van de balans tussen accurate fysische mechanismen en beperkte onzekerheid van input-data bepaalt de modelleerkeuzes. Denk bijvoorbeeld aan het detailniveau van modellering van een warmtepomp of hoe luchtstromingen in en om het huis worden gemodelleerd.

Prestatieindicatoren

In het project doen we onderzoek naar de diverse meetmethoden voor prestaties. Bij prestaties moet je denken aan comfort, gezondheid van het binnenklimaat, belasting van het elektriciteitsnet, CO2-uitstoot, etc. De diverse meetmethoden worden in kaart gebracht en met elkaar vergeleken om vervolgens keuzes te maken over de prestatieindicatoren die we in De Renovatieverkenner gebruiken.

Gevoeligheidsanalyse

Als onderdeel van fit-for-purpose model ontwikkeling is het van belang om inzicht te hebben in de wijze waarop prestaties be茂nvloed worden door input parameters. Dit geeft inzicht in welke input parameters de grootste invloed hebben, en dus van belang zijn om zo accuraat mogelijk te weten. Daarnaast levert het inzicht op over de inherente onzekerheid van de uitkomsten van de prestaties.

Optimalisaties

Wat De Renovatieverkenner uniek maakt is dat op basis van het doorrekenen van alle combinaties van maatregelen, het mogelijk wordt om te bepalen welke combinatie van maatregelen het beste presteert en dus 鈥榦ptimaal鈥� is. Afhankelijk van hoe belangrijk je bepaalde prestaties vindt, levert dit andere resultaten op. Er bestaat dus niet 茅茅n optimalisatie, maar diverse optimalisatie-strategie毛n, afhankelijk van de voorkeuren. Je kan bijvoorbeeld simpelweg de 鈥榦ptimale鈥� combinatie van maatregelen zoeken om tegen een zo laag mogelijke investering aardgasvrij te worden, of je kan een uitgebreidere trade-off doen waarbij je bereid bent meer te investeren zolang je dat snel terug verdient en/of er voldoende CO2 wordt bespaard per ge茂nvesteerde euro.

Prototype Digitaal Platform

Op verbeterjehuis.nl is een digitaal platform gelanceerd met de Smart Twin technologie. Dit is een van de toepassingen waar De Renovatieverkenner modellen uiteindelijk ge茂ntegreerd kunnen worden. Als onderdeel van het project wordt daarom gewerkt aan een prototype van het digitaal platform, waar de functionaliteiten die ontwikkeld worden binnen De Renovatieverkenner getest kunnen worden. In het huidige prototype is het bijvoorbeeld al mogelijk om een grote hoeveelheid renovatiepakketten door te rekenen voor een woning.

HET CONSORTIUM

De Renovatieverkenner wordt ontwikkeld door een consortium van de Technische Universiteit Eindhoven, TNO en Woonconnect in opdracht van Binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties (BZK) en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

De TU Eindhoven en TNO doen al decennia onderzoek naar rekenmethodieken, en bundelen nu hun inzichten in dit project om gezamenlijk De Renovatieverkenner modellen te ontwikkelen. De TU Eindhoven doet dit meer vanuit internationaal en wetenschappelijk perspectief, met bijvoorbeeld veel aandacht voor gevoeligheidsanalyses en onzekerheid bij modelontwikkeling. TNO heeft veel ervaring met ontwikkelen van modellen in combinatie met metingen uit de praktijk, en met de vertaling van rekenmodellen naar praktische toepassingen in het bedrijfsleven en naar beleid en normeringsinstrumenten op het gebied van energie en ventilatie zoals bij de NTA8800. Twee Snoeken en SmartTwin zijn al decennia actief in softwareontwikkeling en de integratie van woningmodellen, materialenbibliotheken en rekenmodellen binnen deze software, en heeft veel ervaring met rekenmodellen en onderzoeksresultaten vertalen naar praktische tools voor het bedrijfsleven en naar individuele woningeigenaren.

Bij de verdeling van de inzet in dit project ligt de nadruk bij het onderzoek naar de gewenste modelcomplexiteit van de rekenmodellen vooral bij 果冻传媒 en TNO, en de praktische invulling bij TNO en SmartTwin. Daarnaast is er ook veel interactie tussen de drie partijen omdat de benodigde en beschikbare invoergegevens ook een directe invloed hebben op de ontwikkeling van de modellen, en brengt een ieder zijn expertise in om het wetenschappelijke praktisch te houden, en het praktische goed onderbouwd te krijgen. Omdat het zwaartepunt van de opdracht ligt op de modelontwikkeling en de wetenschappelijke onderbouwing van keuzes die hierin gemaakt moeten worden over input data, KPI鈥檚 en modelcomplexiteit, leidt de 果冻传媒 het consortium.

Publicaties

Presentatie

Presentaties van het Kennisevent 鈥淒e renovatieverkenner鈥� (5 februari 2025) gehouden door Lisanne Havinga (果冻传媒), Filique Nijenmanting (ARUP), Harm Valk (Nieman RI), Aart Wijnen (de Twee Snoeken).

果冻传媒