Ontwerp voor de implementatie van een medisch alarmsysteem voor de kinderafdeling van het Diakonessenhuis

De ziekenhuiszorg is de afgelopen decennia ingrijpend veranderd. Waar verpleegkundigen vroeger vanaf een centrale plek overzicht hadden over patiënten, verblijven zij tegenwoordig meestal in eenpersoonskamers. Dat maakt het noodzakelijk om hun gezondheid continu en op afstand te monitoren. Moderne bewakingssystemen kunnen alarmen automatisch doorgeven aan verpleegkundigen via schermen, geluidssignalen en mobiele telefoons. Hoewel deze technologie bedoeld is om patiëntveiligheid te verbeteren, leidt het in de praktijk tot een overvloed aan alarmen. Dit zorgt voor zogenaamde alarmmoeheid: zorgverleners raken overprikkeld door het constante geluid en reageren minder alert op alarmen, wat risico’s met zich meebrengt. Alarmmoeheid is wereldwijd en ook in Nederlandse ziekenhuizen een erkend probleem voor de kwaliteit van zorg.

 

Ook op de kinderafdeling van het Diakonessenhuis blijkt uit enquête, observaties en data-analyse dat alarmmoeheid leidt tot stress, verminderde alertheid en een verhoogde kans op fouten. De alarmen komen vanaf verschillende apparaten en via meerdere kanalen tegelijk, zonder voldoende context. Bovendien spelen technische beperkingen, een tijdelijke fusie met de neonatologie en onduidelijke werkprocessen hierbij een versterkende rol.

In dit ontwerponderzoek is samen met medisch specialisten, verpleegkundigen, klinisch fysici en een klinisch informaticus een oplossing ontwikkeld in de vorm van een geïntegreerd ontwerp voor een medisch alarmsysteem. Doel is om het aantal alarmen terug te brengen, de klinische relevantie van alarmen te verhogen en de geluidsoverlast te verminderen. Daarbij is gebruik gemaakt van de ontwerpaanpak van de Double Diamond: eerst het probleem grondig verkennen en definiëren, en vervolgens oplossingsrichtingen verkennen en een gekozen oplossingsrichting verfijnen.

Het eindontwerp bestaat uit drie onderdelen: een alarmconfiguratie voor een nieuw medisch alarmsysteem, aangepaste alarmgrenzen en een veranderaanpak. De configuratie zorgt ervoor dat verpleegkundigen naar verwachting 51% minder alarmen op hun telefoon ontvangen, waarbij de alarmen die wél worden doorgestuurd klinisch relevanter zijn en meer context bevatten. De aanpassing van de alarmgrenzen verlaagt het aantal alarmen op de monitoren in zowel de teamkamer als de patiëntenkamers met 5%. Hierdoor neemt ook de geluidsoverlast voor kinderen en ouders af. Het veranderplan ondersteunt de implementatie met gerichte interventies die het systeem duurzaam moeten verankeren in het dagelijks werk.

De komende maanden wordt het ontwerp stapsgewijs ingevoerd en in de praktijk getoetst. Op basis van ervaringen en nieuwe metingen kan het vervolgens verder worden aangescherpt. De aanpak biedt niet alleen een oplossing voor de kinderafdeling van het Diakonessenhuis, maar vormt ook een waardevolle blauwdruk voor andere ziekenhuisafdelingen en instellingen die alarmmoeheid willen aanpakken.